مشق نقد

نمایشنامه آناکارنینا اقتباس آزادی است توام با نو آوری و خلاقیت. نویسنده رمان آناکارنینا و دخترش شخصیت های اصلی این نمایشنامه و کارکترهای داستانی ای که تولستوی در آناکارنینا خالق آنها بود کارکترهای خیالی این نمایشنامه بشمار می آمدند. تعامل کارکترهای خیالی و واقعی و خلط دنیای نویسنده و مخاطب در این اثر،  بنوعی فرا واقع گرایی ای را وارد نمایشنامه کرد، که داستان رئال و کلاسیک تولستوی را به نمایش پست مدرنی از محمد چرمشیر بدل کرد.

آکادمی سمندریان، همزمان با چهلمین روز درگذشت زنده‌یاد هما روستا، روز شنبه 23 آبان‌ماه، در کتابخانه ملی اقدام به برگزاری نمایشنامه‌خوانی «آنا کارنینا» در حمایت از هنرمندان مبتلا به سرطان، کرده است.

«آناکارنینا» سال 1391 به منظور کمک به زلزله‌زدگان تبریز و سال 1393 در حمایت از هنرمندان مبتلا به سرطان، با کارگردانی هما روستا خوانش شده بود.

من این رخداد را بهانه ای قرار میدهم تا بتوانم یکی از دغدغه هایم در این زمینه را مطرح کنم . آیا اساساً برای نمایشنامه خوانی هم باید مانند نمایش میزانسن تعریف کرد؟

برای شفافتر کردن سوالم مصداقی می آورم. در نمایشنامه خوانی آناکارنینا مخاطب به لحاظ بصری هم گاهی شاهد رفتارهایی از پیش تعیین شده از هریک از نقش خوان ها بود. مثلاً هر بار در هنگام شنیدن افکت صدای قطار حرکت سر بصورت جمعی از سوی همه نقش خوان ها دیده میشد و یا در قسمتی از متن با توضیح منشی صحنه هر یک از نقش خوان ها به فراخور نقش از جای خود برخاسته و بیانیه ای که باید، را قرائت کردند و یا رد و بدل شدن کاغذ میان نقش خوان تولستوی و آناکارنینا ، از این قبیلند. پر واضح است که همه ی اینها بنا به تشخیص کارگردان اثر، هما روستای نازنین بوده و هست . اما آیا مگر نه آنکه در نمایشنامه خوانی نقش خوان مجاز به بازی نیست؟ چنانچه این نمایش در رادیو خوانش می شد تکلیف چگونه بود؟

آبان 94 - مهدیسا